Wat is een legitieme portie?

Hoe was het toen?

(Klein)kinderen van een overledene hadden altijd recht op een gedeelte van het vermogen van de overledene. Dit werd de legitieme portie genoemd. De grootte van de legitieme portie hing af van het aantal kinderen: bij één kind was het de helft van wat het kind zou erven als er geen testament zou zijn gemaakt; bij twee kinderen was dat twee/derde deel en bij drie kinderen drie/vierde deel. Bij de berekening van de legitieme portie werd ook rekening gehouden met wat de overledene tijdens zijn leven had geschonken. Als een kind was onterfd en zijn legitieme portie opeiste, werd het kind mede-erfgenaam: het kind had recht op goederen van de nalatenschap en moest bij de verdeling daarvan betrokken worden.

Hoe is het nu?

(Klein)kinderen van een overledene houden een legitieme portie. Maar de grootte verandert: deze bedraagt altijd de helft van wat het kind zou hebben geërfd als geen testament was gemaakt. Verder hoeven voor de berekening van de legitieme portie niet meer alle schenkingen te worden meegenomen. Een onterfd kind dat zijn legitieme portie opeist, wordt geen erfgenaam meer. Het heeft dus geen recht op goederen van de nalatenschap en hoeft niet mee te werken aan de verdeling. Het kind heeft alleen recht op een bepaalde som geld. Een kind kan zijn legitieme portie in beginsel 6 maanden na het overlijden opeisen. Maar het is mogelijk in een testament een bepaling op te nemen dat de legitieme portie pas opeisbaar is bij het overlijden van de echtgenoot of levensgezel van de erflater.

Een voorbeeld:

Daan Jutkens en zijn vrouw hebben samen drie kinderen. Enkele jaren na de geboorte van de jongste gaan Daan en zijn vrouw scheiden en hertrouwt Daan met een andere vrouw. In de loop der jaren heeft Daan elk contact met zijn kinderen verloren. Daan maakt een testament en benoemt zijn tweede vrouw tot zijn enige erfgename. Verder bepaalt hij dat als zijn kinderen een beroep op hun legitieme portie doen, zij hun geld pas kunnen opeisen bij het overlijden van zijn tweede vrouw. Daan overlijdt en zijn nalatenschap bedraagt € 200.000,-. De legitieme portie van ieder kind bedraagt de helft van het deel dat ieder van hen zou erven als geen testament gemaakt was (in geval van een echtgenote en 3 kinderen dus 1/4de deel): 1/2 x 1/4 x € 200.000,- = € 25.000,-. De kinderen kunnen bij elkaar € 75.000,- opeisen na het overlijden van Daans tweede vrouw.

(bron: www.notaris.nl/nieuws/nieuwerfrecht.html aangepast)