Huwelijksvermogensrecht en het Haags Verdrag

Ali en Tanyel komen oorspronkelijk uit Turkije maar wonen reeds acht jaar in Nederland. Zij hebben beiden nog steeds de Turkse nationaliteit. In 1993 zijn zij in Turkije met elkaar getrouwd. Het huwelijk is helaas gestrand. Ali en Tanyel besluiten te gaan scheiden. De vraag rijst welk recht op hun echtscheiding van toepassing is, het Nederlandse of het Turkse?

Internationaal privaatrecht

Het is niet vanzelfsprekend dat het Nederlands huwelijksvermogensrecht altijd van toepassing is. Welk recht van een land van toepassing is, wordt bepaald door de regels van het internationaal privaatrecht. Ieder land heeft zijn eigen regels van internationaal privaatrecht. Zo zijn de regels van het Nederlandse internationaal privaatrecht anders dan die van bijvoorbeeld het Turkse internationaal privaatrecht. In Nederland worden de regels van het Nederlands internationaal privaatrecht toegepast. Men moet er dus op bedacht zijn dat als men bezittingen buiten Nederland heeft - bijvoorbeeld in Turkije -, niet de Nederlandse regels, maar ook de Turkse regels van internationaal privaatrecht door de Turkse autoriteiten worden toegepast.

Het Haags Huwelijksvermogensverdrag 1978

Toepassing van verschillende nationale regels van internationaal privaatrecht kan tot verschillende, soms tegenstrijdige resultaten leiden. Om dat te voorkomen sluiten landen verdragen. De landen die partij worden bij een verdrag passen dezelfde verdragsregels toe. Met betrekking tot het huwelijksvermogensrecht is in 1978 het Haags Huwelijksvermogensverdrag gesloten. Het verdrag is op 1 september 1992 in werking getreden. Momenteel zijn er drie landen bij dit verdrag aangesloten: Nederland, Frankrijk en Luxemburg. Het verdrag geldt voor iedereen die na 1 september 1992 is getrouwd. Het wordt toegepast als het huwelijksvermogen – bij echtscheiding of overlijden – in één van de verdragslanden moet worden verdeeld, bijvoorbeeld omdat daar de echtscheiding plaatsvindt.

Nationaliteitsland, woonplaatsland en gemeenschappelijke nationaliteit

In sommige landen geldt de regel dat het huwelijksvermogensrecht van het land van toepassing is, waarvan de beide echtgenoten de nationaliteit hadden op het moment van huwelijkssluiting. In andere landen daarentegen geldt de regel dat het huwelijksvermogensrecht van het land van toepassing is, waar beide echtgenoten direct na de huwelijkssluiting een gemeenschappelijke woon- en verblijfplaats hebben gevestigd. Een derde mogelijkheid doet zich voor indien de echtgenoten vóór het huwelijk dezelfde nationaliteit hebben, dan hebben zij volgens het verdrag een gemeenschappelijke nationaliteit en is het huwelijksvermogensrecht van het land van hun gemeenschappelijke nationaliteit van toepassing. Bij verandering van nationaliteit of tienjarig verblijf in een ander land kan een ander rechtsstelsel in beginsel en automatisch van toepassing worden.

Hoe verder met Ali en Tanyel?

Turkije is een hierboven gemeld nationaliteitsland. Turkije is echter niet aangesloten bij het Haags Huwelijksvermogensverdrag. Volgens Turks recht is op het huwelijk het Turkse huwelijksvermogensrecht van toepassing, terwijl volgens het Nederlandse recht het Nederlands huwelijksvermogensrecht van toepassing is. Om lastige vraagstukken te voorkomen hadden Ali en Tanyel er verstandig aangedaan een rechtskeuze te maken.