Successiewet van belang voor samenwoners

Tanja en Dirk wonen al tien jaar gelukkig samen. Ze hebben samen zeven jaar geleden een huis gekocht. Tanja en Dirk voelen er niets voor om te gaan trouwen, want de relatie gaat op deze manier prima. Ze vragen zich dan ook af of het wel nodig is dat ze een samenlevingscontract door de notaris laten opmaken. Dirk heeft namelijk in de krant gelezen dat de langstlevende partner dezelfde vrijstelling kan krijgen voor de heffing van successierechten bij overlijden als de langstlevende echtgenoot.

Successiewet

De successiewet heft belasting over hetgeen uit iemands nalatenschap wordt verkregen. Hierbij wordt verschil gemaakt tussen echtgenoten en geregistreerd partners aan de ene kant en ongehuwde samenwoners aan de andere kant. De echtgenoten en geregistreerd partners hebben een zeer ruime vrijstelling van ongeveer € 484.691,-- (2003) ongeacht de duur van het huwelijk of partnerschap. Het maken van testamenten voor ongehuwde samenwoners blijft wel van belang, want de ongehuwde samenwoners erven niet van rechtswege van elkaar. Echtgenoten en geregistreerd partners wel.

Wet inkomstenbelasting 2001

Per 1 januari 2001 is de Wet inkomstenbelasting 2001 in werking getreden. In deze wet wordt de ongehuwde samenwonende partner gelijkgesteld met de echtgenoot of geregistreerd partner indien men:

• in een kalenderjaar gedurende zes maanden heeft samengewoond;
• gedurende deze tijd op hetzelfde adres staat ingeschreven bij de gemeente; en
• kiest voor de kwalificatie van partner bij de aangifte Inkomstenbelasting (deze kwalificatie kunnen de samenwoners van jaar tot jaar probleemloos veranderen).

Voorwaarden vrijstelling successiewet

Per 1 januari 2002 is de successiewet gewijzigd. Een belangrijke wijziging is dat bij het begrip "partner" zoveel mogelijk aansluiting is gezocht bij de Wet inkomstenbelasting 2001. Voor ongehuwde samenwoners zijn een aantal aanvullende vereisten gesteld:

• beide samenwoners dienen na hun 18^e jaar gedurende zes maanden een gemeenschappelijke huishouding hebben gevoerd;
• als partner mogen niet worden aangemerkt de samenwonende (groot)ouders met (klein)kinderen;
• van de samenwoning moet blijken door een notarieel samenlevingscontract;
• bij de aangifte Inkomstenbelasting dienen de samenwoners gedurende ten minste vijf jaar voorafgaande aan het overlijden van één van de partners aangemerkt te zijn als partner, zo niet dan geldt de vrijstelling voor de samenwoner niet.

Tanja en Dirk dienen dus een notarieel samenlevingscontract te maken. Zonder zo’n contract verliezen zij in beginsel de grote vrijstelling! Daarnaast kunnen in een samenlevingscontract regelingen worden getroffen voor bijvoorbeeld partnerpensioen en verblijvingsbeding.

Indien de ongehuwde samenwoners niet voldoen aan de vorenstaande eisen dan geldt een andere regeling. Indien ongehuwde samenwoners minder dan twee jaar samenwonen is de vrijstelling vrijwel nihil. Daarna loopt de vrijstelling in de drie opvolgende jaren op. Pas nadat de ongehuwde samenwoners vijf jaar een gemeenschappelijke huishouding hebben gevoerd geldt voor hen dezelfde vrijstelling als voor gehuwden en geregistreerd partners.